- ырай
- иск. Уй, фикер, күңел чыраена карама, ыраена кара
Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. 2013.
Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. 2013.
сығырақ — сын. сөйл. Сығырайып қараған, сығырайған. Жәдігер с ы ғ ы р а қ айдан көз жазғасын қасында күйбектеп жүрген әйелді көргісі кеп еді, бірақ жанары жетпеді (Ә.Нұрпейісов, Соңғы., 396). Сығырақ көз. Көзі сығырайған (адам). С ы ғ ы р а қ к ө з сімсік… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сықпырлық — зат. К ө з і н і ң сығырайғандығы, қысыңқылық. Сол көзінің сығырайған с ы қ п ы р л ы ғ ы да, оң көзінің кірпік қақпас ақилығы да қателеспегендігін айғақтайды (А.Мекебаев, Алапат, 334) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
уыс — зат. Қолдың саусақтарын жымдастыра бүккенде шұқырайған алақан аясының іші … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
дағды болдыру — (Монғ.) дағдыға, машыққа айналдыру. Сөйтіп жас мал өрістеуге төселеді. Мал иесінің даусына үйреніп, қара тартады, қаптай, тоқырай жайылуды д а ғ д ы б о л д ы р а д ы («Ж. өмір», 17.01. 1983) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
матқапы — (Сем.: Абай, Шұб., Ақс.) қапыда, байқаусызда. Біз жаудың бір солдатын м а т қ а п ы д а ұстадық (Сем., Абай). Төтен келіп м а т қ а п ы д а түре тиіскен қиындыққа қарсы бір жеңнен білек, бір жағадан бас шығарған адамдар шын қасиетқұны, мінезімен… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сиырылу — (Монғ.) жиылу, иірілу. Айыпты орап отырғыза бергенде қой шеті үрке с и ы р ы л д ы («Ж. өмір», 15.05.1986). Олардың үстінен қалықтап, бір көлеңке сырғып өткенде жаңа ғана тоқырай жайылған тоқтылардың бір шеті ығыстай с и ы р ы л д ы («Ж. өмір»,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
там — 1 (Ауғ.; Ир.; Түрікм.: Красн., Бекд., Жеб., Небид., Ашх.; Жамб.; Шымк., Сайр.; Сем.: Шұб., Ақс., Көкп.; Тау., Қош.; Қ орда: Шиелі, Сыр., Жал., Қарм.; Алм.: Жам., Нар., Кег.; Шығ.Қаз., Глуб.; Қарақ.; Өзб., Ташк.) қолдан құйған балшықтан, кірпіштен … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ақилық — зат. Көзінің ақиып қалуы; қитарлық, шапыраштық. Сол көзінің сығырайған сықпырлығы да, оң көзінің кірпік қақпас а қ и л ы ғ ы да қателеспегендігін айғақтайды (А. Мекебаев, Алапат, 334) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бақырайыс — бақырай етістігінен жасалған ортақ етіс. Кімнің көзі бұрып талады деп б а қ ы р а й ы с ы п біраз жатқан (Қ. Ысқақов, Қараорман, 68) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жаламыр — сын. Шақырайған, қатты ыстық (күн). Қырқаға қиқиып шығып алған ж а л а м ы р күн шекені тесіп барады (Қ. Ысқақов, Қараорман, 60) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі